خلاصه داستان فیلم معجزه پروین

همانطور که از نام پیدا است فیلم معجزه پروین یا در جدیدترین تغییر، فیلم پروین درباره زندگی پروین اعتصامی شاعر نامدار معاصر است که زندگی او از دوران جوانی تا لحظه درگذشتش سرشار از اتفاقات است. گروه سازنده معجزه پروین تصمیم گرفتند اسم فیلم را به پروین تغییر دهند.

نقد و بررسی فوری فیلم پروین

نکته: این نقد و نوشته‌ها، نظر کوتاه ولی دست‌اول منتقدان و نویسندگان سینمایی است در بار اول تماشای فیلم؛ شاید بعدها همه چیز تغییر کند!

سید مهرزاد موسوی

ایراد از زندگی کوتاه و کم‌نوسان پروین اعتصامی نیست، زندگی‌ای که اوج دردسر آن ماجرای ازدواج با پسرعموی پدرش، مهاجرت به کرمانشاه، شکست در زندگی مشترک و بازگشت به تهران است و نهایت ماجرای شاعرانه‌اش، بداهه‌گویی در انجمن شاعران. مشکل از این است که فیلمنامه‌نویس و کارگردان برای دراماتیزه کردن همین زندگی کم‌نوسان، تلاش ویژه‌ای نکرده‌اند. بله، همین نقاط بحرانی معدود و تاریخی را نمایش داده‌اند، خواسته‌اند ماجرا را با عاشقیت چند مرد کمی هیجانی کنند یا وارد کردن کاراکتر آگلین، انقلابی و متهورانه کنند ولی این تلاش‌های اندک، به فیلم گرم و همراه‌کننده‌ای از زندگی پروین اعتصامی بدل نمی‌شود و در سطح روایتی ویکی‌پدیایی از زندگی این زن شاعر باقی می‌ماند.

جالب اینکه فیلم پروین (چه خوب که اسمش را از «معجزه پروین» به «پروین» خالی تغییر دادند)، در بقیه اجزایش هم چنین است؛ طراحی صحنه و لباس، گریم، انتخاب بازیگران (بازیگرانِ نقش‌های ادبی مشهور خیلی ساده انتخاب شده‌اند و بازی چشمگیری هم ندارند؛ از بهار گرفته تا دهخدا) و… در حد یک فیلم نرمال است و نه اندکی فراتر از آن. همه چیز در سطح است و می‌ماند؛ نه بازی‌ای به یاد می‌ماند (حتی شاید در سال‌های آینده گریم باران کوثری در نقش پروین بیشتر به یاد بماند تا مارال بنی‌آدم)، نه قابی در ذهن حک می‌شود و نه داستان گفته‌نشده‌ای برای اولین‌بار بیان می‌شود. ما با فیلمی طرفیم که برشی از زندگی پروین را بیان می‌کند از پیش از ازدواج تا مرگ؛ پا پیش‌تر نمی‌گذارد و این برای محمدرضا ورزی هیچ دستاورد ویژه‌ای نیست مگر تغییر/تثبیت جایگاهش از سازنده فیلم‌های تاریخی-سیاسی، به تاریخ معاصر.

اسم پیشنهادی دیگر برای فیلم: پروین اعتصامی!

سطح فیلم: پذیرش در جشنواره

۳ نکته از فیلم:

• بازی‌های معمولی همه بازیگران فیلم
• طراحی صحنه خانه اعتصامی بزرگ که همیشه خدا پاییز بود!
• بیژن بنفشه‌خواه در نقش بدمن داستان

سعیده نیک‌اختر

ورزی سالهاست دغدغه تاریخ دارد و این برای سینمای ایران غنیمت است. تجربه سا‌ل‌ها کار تاریخی نتیجه داد و ورزی فهمید غیر از دکور و صحنه، متن و میزانسن هم اهمیت دارد و دیده می‌شود. چیزی که ما در معمای شاه ندیدیم دیالوگ‌های پخته و پرداخت بود. اینقدر گریم و دکور ورزی را درگیر کرده بود که گاهی یادش می‌رفت بازیگرها باید حرف هم بزنند. اما در معجزه پروین، ورزی نشان داد متن و رسیدن به محتوای ایده مهم است. معجزه پروین، ساختاری شاعرانه دارد و این امر کاملا منطبق بر سوژه است. شاعره زن معاصری که شعرهایش مفهومی و تصویری اند و جایگاه محکمی در ادبیات و تاریخ کشور دارد. دکورهاي دلنشین و خوش رنگ فیلم، نمایش تمام عیار سبک زندگی ایرانی در دهه ۲۰ و ۳۰ است. نقطه قوت فیلم ورزی استفاده از میزانسن درست و عمق میدان در نماست. تعداد این نماها در فیلم کم نیست. ورزی پلانهای ساکن و ایستا را تبدیل به نماهایی متحرک و پویا کرده. به طوری که در عمق میدان و پس زمینه، میانه نما و پیش زمینه شاهد تحرک اشیا و افراد هستیم و همین به داد نما رسیده است و به آن معنی داده. نمود اندیشه‌های قهرمان فیلم در خرده داستان‌هایش هم پیداست. همین که قهرمان در بیان اندیشه‌هایش به شعار دادن و گزافه‌گویی نمی‌پردازد مهم است. جایی که پروین از زندگی زناشویی‌اش فاصله می‌گیرد نشان می‌دهد زنی نیست که زیر بار ظلم جامعه مردانه بی‌بند‌و بار آن زمان برود. وقتی پروین به زن کولی کمک می‌کند و او را به حریم خانواده‌اش راه می‌دهد یعنی نوع‌دوستی براش مهم است. همین خرده داستان‌های کوچک است که ذهن پروین را به عینه نشان‌مان می‌دهد بدون اینکه در باب آزاد اندیشی و حمایت از زنان جامعه خودش سخنرانی کند یا شعار بدهد. تاریخ نشان می‌دهد زندگی پروین اعتصامی همینقدر ساده، کوتاه و بی اتفاق است و همین کار فیلمساز را سخت کرده اما ورزی نشان داد از بی داستانی هم می‌شود قهرمان ساخت.

۳ نکته از فیلم:

• چقدر خانه هایمان قشنگ بوده حسرت گذشته در دلمان زنده شد
• سکانس بداهه گویی پروین در شعر مست و محتسب عالی درآمده و تاثیرگزار است
• بازی خوب مارال بنی آدم قابل توجه است

محمد تقی‌زاده

معجزه پروین در امتداد سریال های محمد رضا ورزی است که بیش از آنکه به داستان و شخصیت‌ها بپردازد به ظواهر و اکسسوار پرداخته است چنانچه گریم و طراحی لباس و صحنه این فیلم را میتوان جزو نامزدهای سیمرغ دانست در حالی که در روایتگری کمیتش لنگ میزند.
روایت فیلم به مثابه یک ویکی پدیای تصویری است که از مشخصات فردی پروین همانند آینکه اسم اصلی‌اش رخشنده است تا شکست عاطفی و چالش‌های شاعرانگی وی را پشت سر هم به تصویر می کشد. مخاطب نمیفهمد چرا پروین با این همه فرهیختگی و اصالت خانوادگی به عقد یک نظامی بی کردار می پردازد و مراحل جدایی او نیز در حد چند دیالوگ و اون کوتاه مثل استفاده از مواد مخدر روایت میشود.
دو خصوصیت مهم پروین یعنی حمایت از مظلومان و دفاع از حقوق زنان به کلیشه‌ای‌ترین وجه پرداخت می‌شود. اولی با حمایت از یک زن کولی و دومی در بیانیه و نطقی در جلسه شعر ابراز میشود.

۳ نکته از فیلم:

• اکسسواری خوب
• روایت مغشوش
• کاراکترهای تصنعی

کمال پورکاوه

نگاه ساده و غیردراماتیک محمدرضا ورزی به یکی از بزرگترین و مهمترین هنرمندان تاریخ ادبیات ایران از سندرومی تازه در سینمای ایران حکایت می‌کند که ظاهراً بسیاری از کارگردان‌های درجۀ سه ما را برای جلب توجه هم که شده به سراغ تولید آثاری از زندگی مفاخر ادبی و هنری معاصر کشانده است. گویی برای فیلمسازی که نتوانسته در کارنامه کاری‌اش اثری درخشان به ثبت برساند، این نام‌های بزرگ تاریخ هستند که بنا به جذابیت‌های ذاتی‌شان قرار است بهانه‌ای برای در معرض توجه قرارگرفتن فیلمساز مورد نظر را بوجود آورند غافل از اینکه فیلمساز مورد نظر ما با شناخت ناقصی که از درام‌پردازی دارد، سوژۀ جذاب به دست آمده را آن‌چنان هدر می‌دهد که چیزی جز افسوس و نا‌امیدی برای تماشاگر به همراه ندارد.

در حالی که بسیاری از فیلمسازان تراز اول ما به‌علت حساسیت این نوع از سوژه‌ها، با احتیاط به سراغ تولید چنین آثاری می‌روند، مشخص نیست فیلمسازان درجه سه سینما با چه پشتوانه و اعتماد به نفسی به سراغ ساخت آنها رفته و ایدۀ جذاب مرکزی را به یک خروجیِ سوخته تبدیل می‌کنند.

نگاه روزنامه‌ای فیلمساز به زندگی پروین اعتصامی که بدون هیچ اوج و فرود دراماتیکی تنها به روایت شبه ویکی‌پدیایی از زندگی او بسنده می‌کند،باعث شده «معجزه پروین» یکی از تلف‌شده‌ترین آثار جشنواره امسال لقب بگیرد.

۳ نکته از فیلم:

• فیلمنامه ضعیف و نمایشی نشده
• دیالوگهای شعاری
• بازی غیرقابل باور مارال بنی‌آدم

بازیگران و عوامل فیلم معجزه پروین

مارال بنی آدم، آزیتا حاجیان، محمدرضا شریفی نیا، حسین پاکدل، محمد علی نجفی، امیرحسین صدیق، رامین ناصر نصیر، رضا فیاضی، بیژن بنفشه خواه، یوسف صیادی، حسام نواب صفوی، ملیکا شریفی نیا، محمدشعبان‌پور، الهه جعفری، محمدرضا شهبانی نوری، مریم ورزی، محمد ساربان، مجید جعفری، شهراد بانکی، عباس علی محمدی و امیر رضا انوریان ازجمله بازیگرانی هستند که در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.

محمدرضا ورزی در جدیدترین فعالیتش پس از سال‌ها حضور در تلویزیون و ساخت آثاری درباره تاریخ معاصر ایران در دوره پهلوی به سراغ ساخت فیلمی درباره زندگی پروین اعتصامی رفته است. محمدرضا شریفی‌نیا که در دهه اخیر از دوستان و همکاران نزدیک ورزی است تهیه‌کننده این فیلم که محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری است. همچنین بهزاد عبدی هم موسیقی این اثر را می‌سازد.